In de werkvorm van de backbone, is helder omschreven dat vormgeving niet zozeer gaat over grafische vormgeving, maar over de manier waarop ik vormgeef aan wat voor mij betekenisvol is en hoe dat in verband staat met mijn verleden. Toch is mijn voorliefde voor grafische vormgeving een belangrijk onderdeel van mijn transitieleiderschap, omdat het geen losstaande kwaliteit is, maar een aanvulling op mijn repertoire. Marieke legt in de eerste minuut van haar filmpje uit hoe dat zit.
Het gaat er dus om dat ik mijn talent voor grafische vormgeving inzet in combinatie met andere kwaliteiten. Het verbaasde me dan ook niet dat we vanuit de opleiding een zeer uitgebreide workshop van Inge de Fluiter over "visual thinking" kregen, want het belang van het visualiseren van abstracte begrippen en concepten was bij mij al langer bekend als een manier om te zorgen dat "we het over hetzelfde hebben". In ons 3TO-team hebben we meerdere dialogen gevoerd met als beginpunt een tekening van een situatie of een idee. Dit hoeft geen perfecte tekening te zijn, liever niet zelfs. Juist de imperfecties in een tekening hebben meer dan eens de zwakke plekken in ons schoolsysteem blootgelegd, die eerder nog te abstract bleven om onder woorden te brengen.
Dit filmpje heb je al kunnen zien, maar de 1e minuut is vrij essentieel, dus voor 't gemak kun je hem hier nog eens bekijken, als je dat wilt.
De animatie over ons visietraject waar Marieke het over had.
Over tekeningen en digital stories zegt Rose (2004) dat het voertuigen voor metadialogen zijn, die helpen om metaforisch te denken. Manifold (2004) voegt daar in dezelfde publicatie aan toe dat verhalen die grafisch helder worden vormgegeven vier 'interne dimensies' aanspreken:
'(1) sensory responding, (2) emotional responding, (3) cognitive effort and (4) transcendent awareness.'
In mijn eigen woorden vertaald, gebeurt er dus het volgende: Je neemt iets waar en krijgt daar een emotionele reactie door. Om de emotie die zich aandient te kunnen plaatsen, ga je nadenken en door de combinatie tussen deze drie gebeurtenissen (waarnemen, voelen, nadenken) stijgt je bewustzijn boven je zintuiglijke waarneming, emotionele reactie en je ratio uit en krijg je een dieper inzicht in de context die op dat moment van toepassing is. Deze uitleg is wel gekleurd door mijn eigen ervaring, want het bovenstaande ervaar ik precies zo.
Het laatste dat ik uit het magistrale werk 'Teaching for Aesthetic Experience. The Art of Learning' zal parafraseren, ligt in lijn met de vier dimensies die Manifold beschrijft. McKenna (2004) kiest echter voor een iets andere benadering.
Zij beschrijft drie basisactiviteiten die horen bij een (digitaal) verhaal / tekening: (1) initial perception of the sensory surface elements and an ordering of those elements into a coherent form, (2) response to the content disclosed, (3) evaluation of the work in one's life.
De eerste twee activiteiten komen overeen met de eerste twee dimensies van Manifold, maar de laatste kán weliswaar plaatsvinden in deze dimensies, maar richt zich meer op de purpose van zowel de maker van het verhaal, als degene die het waarneemt.
- Rose, K. (2004). Everything Changes: Transformative Thinking through Aesthetic Experience; Teaching for Aesthetic Experience. The Art of Learning. Oxford: Peter Lang Publishing, Inc.
- Manifold, M.C. (2004). Time, space, and the Social Dimensions of an Info Age Aesthetic; Teaching for Aesthetic Experience. The Art of Learning. Oxford: Peter Lang Publishing, Inc.
- McKenna, M. B. (2004). Engaging with Works of Art outside the Museum; Teaching for Aesthetic Experience. The Art of Learning. Oxford: Peter Lang Publishing, Inc.
Samengevat stel ik dat grafisch helder vormgegeven (beeld)materiaal een beroep doet op je zintuigen, je gevoel en je ratio. Je geeft hier betekenis aan in een bovenzinnelijke staat van bewustzijn, waarbij je dat wat je waarneemt plaats in een context die zich verhoudt tot de waarden en zingeving van het individu of de groep. In de genoemde publicatie gaan ze vervolgens in op de grote rol die grafische vormgeving kan spelen bij het ervaren van flow, wat mijns inziens een logisch gevolg is van wat hierboven beschreven staat.
Natuurlijk is inhoud belangrijk. En zoals Bart aanvulde in ons gesprek, is het ook belangrijk wie de mens achter de aangeboden inhoud is. Maar ik wil bij deze een lans breken voor de rol van vormgeving, die naar mijn mening niet ondergeschikt is aan de inhoud. Het moet alleen niet als uitgangspunt genomen worden. Ondanks dat dat nog steeds wel eens voorkomt, kennen we die oneliner inmiddels allemaal. Helaas wordt daar de conclusie aan verbonden dat de vorm daarom minder belangrijk zou zijn. Ik vind van niet; vormgeving komt alleen later in het proces.
De animatie heb je kunnen zien en hoeft niet helemaal bekeken te worden om een beeld te krijgen van de vormgeving. Op de volgende pagina's zal ik nog een paar voorbeelden geven van de rol van grafische vormgeving om een boodschap over te brengen. Ik ga ervan uit dat de rol van vormgeving bij het maken van deze website evident is.
